Erkeklerde Genital Herpes (HSV-1 / HSV-2): Kapsamlı Rehber

You are currently viewing Erkeklerde Genital Herpes (HSV-1 / HSV-2): Kapsamlı Rehber

Erkeklerde Genital Herpes (HSV-1 / HSV-2): Kapsamlı Rehber

1. Genital Herpes Nedir?

Genital herpes, Herpes simpleks virüsü (HSV) tip 1 veya tip 2’nin neden olduğu yaygın bir cinsel yolla bulaşan enfeksiyondur.

  • HSV-1 genellikle ağız bölgesinde görülse de genital bölgeye de bulaşabilir.
  • HSV-2 ise esas olarak genital bölge enfeksiyonlarında sorumludur ve tekrar etme (nüks) ihtimali daha yüksektir.

Bulaşma en fazla aktif lezyon (yaralar) ya da belirtilerin başladığı dönemde olur, ancak hiçbir belirti yokken bile bulaş olabilir.

2. Erkeklerde Tipik Belirtiler Nelerdir?

  • Penis, skrotum (testis torbası) veya anüs çevresinde ağrılı su dolu kabarcıklar ve yaralar
  • Yanma, batma hissi, idrar yaparken ağrı (dizüri)
  • Kasık lenf bezlerinde şişme, bazen yüksek ateş (özellikle ilk atakta)
  • İlk atak daha ağır geçerken, tekrar eden ataklar daha hafif ve kısa sürelidir

Erkeklerde en sık tutulan yer penis derisidir. Enfeksiyonu yeni geçiren ya da sık nüks yaşayan erkeklerde belirti göstermeyen (asemptomatik) virüs yayılımı daha olasıdır.

3. Bulaşma Yolları ve Gerçek Riskler

  • Cinsel temasın her türüyle (vajinal, anal, oral) ve ten temasıyla bulaşır.
  • Virüs, kişi hiçbir belirti göstermese bile bulaşabilir. HSV-2 pozitif erkeklerin virüsü saçtığı günlerin yaklaşık %80’i belirti göstermeden geçer.
  • Erkek eşcinsel (MSM) bireylerde anüs çevresi en sık yayılım bölgesidir.
  • Prezervatif bulaşmayı önemli ölçüde azaltır. Özellikle erkekten kadına bulaşta koruyuculuğu daha yüksektir.
  • Ancak, cilt temasıyla bulaşabileceği için tam koruma sağlamaz.

4. Tanı: Doğruluk ve Test Seçimi

  • Sadece klinik gözleme (bakıp tanı koymaya) güvenilmemeli. Çünkü belirtiler atipik olabilir ve yanlış tanılar psikolojik sorunlara yol açar.
  • PCR testi (HSV DNA tespiti) altın standarttır. Kültür testine göre daha güvenilir, daha hızlı ve hassastır.
  • Tip tayini (HSV-1 mi HSV-2 mi?), özellikle ilk atakta mutlaka yapılmalıdır.
  • Serolojik testler (kan testleri), her zaman gerekli değil ama bazı durumlarda yardımcıdır: örneğin net olmayan ilk ataklarda veya partner danışmanlığında.
  • Kendi kendine svap (örnek alma), nüks şüphesi olduğunda klinik örnekten daha etkili olabilir.

5. Tedavi Seçenekleri: Ne Zaman, Ne Kullanılır?

🔴 Unutma: Hiçbir tedavi virüsü vücuttan tamamen atmaz. Ama belirtileri azaltır, bulaşı engeller.

A) İlk Atakta (5–10 gün)

İlk belirtiler başladıktan en geç 5 gün içinde başlanmalı.
İlaçlar (ağızdan):

  • Asiklovir: 400 mg günde 3 kez ya da 200 mg günde 5 kez
  • Famciklovir: 250 mg günde 3 kez
  • Valasiklovir: 500 mg günde 2 kez
    Süre: En az 5–7 gün, gerekiyorsa uzatılır.

Ek destek: Ağrı kontrolü, ılık su banyoları, topikal lidokain (lokal uyuşturucu).

B) Nükslerde Epizodik (Kısa) Tedavi

Belirtiler çıkar çıkmaz (ilk 24 saatte) başlanmalı.

  • Asiklovir: 800 mg günde 3 kez, 2 gün
  • Famciklovir: 1 g günde 2 kez, 1 gün
  • Valasiklovir: 500 mg günde 2 kez, 3 gün

C) Supresif (Baskılayıcı) Tedavi

Yılda sık nüks geçirenler, partnerine bulaştırmak istemeyenler için uygundur.

  • Asiklovir: 400 mg günde 2 kez
  • Valasiklovir:
    • 500 mg günde 1 kez (≤10 nüks/yıl)
    • 1 g günde 1 kez (>10 nüks/yıl)
  • Famciklovir: 250 mg günde 2 kez

Valasiklovir / Asiklovir saçılımı %90’a kadar azaltabilir. Partnerle bulaş riski de bu sayede ~%50 düşer.

6. Psikolojik Boyut ve Partnerle İletişim

  • Tanı konduğunda açık ve dürüst bilgilendirme çok önemlidir.
  • Partnerle erken konuşma, hem güveni artırır hem de kondom/ilaç kullanımına uyumu yükseltir.
  • Bu sayede bulaş riski yarıya kadar azalabilir.

7. Özel Durumlar

  • HIV veya bağışıklık sistemi zayıf kişilerde: HSV daha ağır seyredebilir, direnç gelişebilir, dozlar artırılabilir.
  • MSM bireylerde: Virüs anüs çevresinde yoğun yayılabilir.

8. Korunma Stratejileri – Özetle

✅ Lezyon varsa veya belirtiler başladıysa cinsel ilişkiyi ertele
✅ Prezervatif tutarlı kullanıldığında etkin
✅ Gerekirse supresif tedavi düşün
✅ Partner durumu net değilse tip-spesifik seroloji faydalı olabilir
⛔ AŞI yok – denemeler olsa da ruhsatlı koruyucu aşı henüz bulunmuyor

Görseller!

Sık Sorulan Sorular (SSS)

SoruCevap
Tamamen geçer mi?Hayır. Virüs vücutta gizli kalır. Ataklarla tekrar eder.
En bulaşıcı dönem ne zaman?Lezyon ve erken belirti (prodrom) döneminde.
Belirtim yokken saçılım olur mu?Evet. HSV-2 pozitiflerde saçılım günlerinin %20’si belirtisiz geçer.
Prezervatif yeterli mi?Ciddi şekilde korur ama yüzde yüz değil.
Baskılama partneri korur mu?Evet. Valasiklovir 500 mg/gün bulaşı ~%50 azaltır.
En iyi test hangisi?Lezyondan alınan PCR testi.
Erkeklerde virüs nereden yayılır?En çok penis derisinden.
Partnerle nasıl konuşmalıyım?Açık, erken ve dürüstçe. Bulaş riskini azaltır.
Aşı var mı?Hayır. Denemeler var ama henüz ruhsatlı aşı yok.
HIV ile ilişkisi?HSV-2, HIV’e yakalanma riskini artırır.

Op.Dr. Taner ÇAVUMİRZA

ÜROLOJİ/ ANDROLOJİ UZMANI