A – Temel Bilgiler
1. HPV nedir?
HPV (Human Papilloma Virus), 200’den fazla tipi olan, cilt ve mukozalarda enfeksiyon yapabilen bir virüstür. Bazı tipleri genital siğillere, bazı tipleri ise rahim ağzı, penis, anüs ve ağız–boğaz bölgesi kanserlerine neden olabilir. Çoğu HPV enfeksiyonu belirti vermeden bağışıklık sistemi tarafından temizlenir.
2. HPV tipleri nelerdir?
- Düşük riskli tipler (ör. HPV 6, 11): Genellikle siğillere neden olur, kansere yol açmaz.
- Yüksek riskli tipler (ör. HPV 16, 18, 31, 33): Kanser gelişim riskini artırabilir.
3. HPV sadece cinsel yolla mı bulaşır?
Hayır. Cinsel temas (vajinal, anal, oral) en yaygın bulaş yoludur ama yakın cilt teması, ortak kullanılan bazı kişisel eşyalar veya doğum sırasında anneden bebeğe geçiş de mümkündür.
4. HPV’nin vücutta kalma süresi nedir?
Bağışıklık sistemi güçlü kişilerde enfeksiyon genellikle 1–2 yıl içinde temizlenir. Bazı durumlarda virüs sessiz kalabilir ve yıllar sonra tekrar aktifleşebilir.
5. HPV’nin kuluçka süresi ne kadardır?
Bulaş ile belirtilerin ortaya çıkması arasında birkaç hafta ile birkaç yıl olabilir. Bu yüzden bulaşma zamanı her zaman net belirlenemez.
B – Bulaş Yolları ve Korunma
6. HPV nasıl bulaşır?
Cinsel ilişki sırasında deri–deri teması, oral seks, anal seks ve nadiren doğrudan temasla bulaşır.
7. Prezervatif HPV’den tamamen korur mu?
Kondom bulaş riskini önemli ölçüde azaltır ancak tamamen engelleyemez, çünkü kondomun kaplamadığı cilt bölgelerinde virüs bulunabilir.
8. Dental dam nedir ve nasıl kullanılır?
Dental dam, oral seks sırasında vajina veya anüs üzerine yerleştirilen ince lateks bariyerdir. HPV dahil pek çok cinsel yolla bulaşan hastalığın riskini azaltır.
9. Genital bölgedeki kıllar bulaş riskini azaltır mı?
Evet. Kıllar mekanik bariyer görevi görerek mikropların direkt cilde temasını kısmen engelleyebilir. Ancak bu, kesin bir koruma sağlamaz.
10. Jiletle tıraş bulaş riskini artırır mı?
Evet. Jilet, ciltte mikro kesikler oluşturur ve bu, HPV dahil virüslerin bulaşma riskini artırabilir.
11. HPV öpüşmeyle bulaşır mı?
Derin ve uzun süreli öpüşme ile, özellikle ağızda aktif lezyon varsa bulaş olabilir, ancak bu yol nadirdir.
12. Havlu, çamaşır veya tuvalet oturağından bulaş olur mu?
Teorik olarak mümkün olsa da pratikte risk çok düşüktür. HPV, nemli ortamda kısa süre yaşayabilir.
13. HPV aşısı dışında başka önleyici yöntemler var mı?
Kondom kullanımı, tek eşlilik, bağışıklığın güçlü tutulması ve tıraş yerine makas/traş makinesi kullanımı riski azaltır.
C – Belirtiler ve Tanı
14. HPV belirtileri nelerdir?
Çoğu kişide belirti vermez. Siğiller, rahim ağzı hücre değişiklikleri veya kanser öncüsü lezyonlar görülebilir.
15. HPV her zaman belirti verir mi?
Hayır. Sessiz enfeksiyon yaygındır, bu yüzden tarama testleri önemlidir.
16. Genital siğiller nasıl görünür?
Et beni şeklinde, deri renginde veya pembe, bazen karnabahar görünümünde kabarıklıklardır.
17. HPV tanısı nasıl konur?
Klinik muayene, HPV DNA testi ve Pap smear ile konur.
18. HPV DNA testi nedir, kimlere yapılır?
Rahim ağzından alınan örnekte virüs DNA’sının varlığı araştırılır. Genellikle 30 yaş üstü kadınlara veya anormal Pap smear sonucu olanlara önerilir.
19. Pap smear testi kimlere ve ne zaman yapılmalı?
Kadınlarda 21 yaşından itibaren başlanır. 21–29 yaş: 3 yılda bir Pap smear. 30–65 yaş: 3 yılda bir Pap smear veya 5 yılda bir Pap smear + HPV DNA testi.
20. Genç kadınlarda Pap smear erken yaşta yapılmalı mı?
Hayır. 21 yaş altındaki kadınlarda enfeksiyon çoğunlukla kendiliğinden temizlenir, erken tarama gereksiz endişe ve ek işlemlere yol açabilir.
D – Seyir ve Riskler
21. HPV kendiliğinden geçer mi?
Evet, çoğu enfeksiyon 1–2 yıl içinde bağışıklık sistemi tarafından temizlenir.
22. Hangi HPV tipleri kansere neden olur?
En çok HPV 16 ve 18 tipleri rahim ağzı, anüs, penis, boğaz kanserleri ile ilişkilidir.
23. HPV erkeklerde nasıl seyreder?
Genellikle sessizdir, ancak siğiller, penis veya anüs kanserine yol açabilir.
24. HPV anal bölgeyi nasıl etkiler?
Anal siğiller ve nadiren anal kanser gelişebilir.
25. HPV oral bölgeye geçebilir mi?
Evet. Oral seksle ağız ve boğaz bölgesinde enfeksiyon ve nadiren kanser gelişebilir.
26. HPV bağışıklık sistemi zayıf kişilerde daha mı tehlikeli?
Evet. HIV pozitif veya organ nakli olmuş kişilerde enfeksiyon daha dirençli ve risklidir.
27. Sigara kullanımı HPV’nin etkilerini artırır mı?
Evet. Sigara, bağışıklığı zayıflatır ve rahim ağzı kanseri riskini artırır.
E – Tedavi
28. HPV siğilleri nasıl tedavi edilir?
Krioterapi (dondurma), lazer, cerrahi, topikal ilaçlar (imikimod, podofilin) kullanılabilir.
29. Tedavi sonrası siğil tekrarlar mı?
Evet, çünkü tedavi mevcut lezyonları yok eder, virüsü tamamen ortadan kaldırmaz.
30. HPV için kesin tedavi var mı?
Virüsü tamamen yok eden bir tedavi yoktur, bağışıklık sistemi ile kontrol altına alınır.
31. Bağışıklığı güçlendirmek siğilleri engeller mi?
Evet, yeterli uyku, sağlıklı beslenme, sigara ve alkolden uzak durma önemlidir.
32. Evde siğil tedavisi mümkün mü?
Eczane ürünü bazı asitli solüsyonlar kullanılabilir, ancak yanlış uygulama ciddi tahriş yapabilir. Hekim kontrolü şarttır.
33. Tedavi edilmezse ne olur?
Siğiller büyüyebilir, yayılabilir veya nadiren kansere dönüşebilecek hücre değişiklikleri gelişebilir.
F – HPV ve Özel Durumlar
34. HPV varken hamile kalmak veya doğum yapmak tehlikeli mi?
Genellikle hamileliği olumsuz etkilemez, ancak siğiller büyüyebilir.
35. Sezaryen HPV bulaşmasını engeller mi?
Çoğu durumda gerekmez. Bebeğe bulaş riski çok düşüktür.
36. HPV bebeğe nasıl bulaşır?
Doğum sırasında nadiren solunum yollarına geçebilir.
37. HPV aşısı olduktan sonra siğil çıkar mı?
Aşı, sadece kapsadığı tiplere karşı korur. Diğer tiplere karşı etkili olmayabilir.
38. HPV aşısı tedavi eder mi?
Hayır, mevcut enfeksiyonu ortadan kaldırmaz.
39. HPV aşısı hangi yaşa kadar etkili?
En etkili 9–26 yaş arasında, ancak 45 yaşına kadar bazı durumlarda önerilebilir.
40. HPV aşısı sonrası yan etkiler nelerdir?
Genellikle hafif kol ağrısı, kızarıklık, nadiren ateş.
G – Psikoloji ve Sosyal Yaşam
41. HPV pozitif olduğumu öğrendim, hayatım bitti mi?
Kesinlikle hayır. HPV çok yaygındır ve çoğu enfeksiyon kendiliğinden geçer.
42. HPV cinsel yaşamımı nasıl etkiler?
Tedavi süresince kondom kullanımı önerilir, tamamen cinsel hayattan uzaklaşmaya gerek yoktur.
43. Partnerime HPV’yi nasıl anlatmalıyım?
Açık, net ve suçlayıcı olmayan bir dil kullanın. HPV’nin yıllarca sessiz kalabileceğini belirtin.
44. HPV nedeniyle cinsel ilişkiden tamamen uzak durmalı mıyım?
Hayır, doğru önlemlerle sağlıklı bir cinsel yaşam sürdürülebilir.
45. HPV taşıyan biriyle evlenmek riskli mi?
Hayır. Çoğu çiftte HPV zaten ortak hale gelir, korunma ve takip yeterlidir.
H – Takip ve Kontrol
46. HPV tedavisi sonrası kontroller ne sıklıkla yapılmalı?
İlk yıl 3–6 ayda bir, sonra yıllık kontroller önerilir.
47. Siğil geçtikten sonra tekrar HPV testi gerekir mi?
Yüksek riskli tip varsa veya kadın hastalarda anormal smear öyküsü varsa evet.
48. HPV negatifleşirse tamamen kurtulmuş muyum?
Büyük oranda evet, ancak yeniden bulaşma mümkündür.
49. HPV sonrası bağışıklık sistemini nasıl koruyabilirim?
Dengeli beslenme, düzenli egzersiz, sigara–alkol kullanımını bırakma.
50. HPV’yi tekrar kapmamak için nelere dikkat etmeliyim?
Tek eşlilik, kondom kullanımı, tıraştan kaçınma, düzenli kontroller.
HPV yaygın bir virüstür ve çoğu zaman vücudun kendi bağışıklık sistemi ile temizlenir. Erken tanı, düzenli kontroller ve uygun tedavi ile komplikasyon riskleri minimuma indirilebilir. HPV tanısı almak hayatınızın bittiği anlamına gelmez. Doğru bilgi, düzenli takip ve sağlıklı yaşam alışkanlıkları ile bu süreci güvenle yönetebilirsiniz. Unutmayın, amaç korkmak değil, bilinçli ve kontrollü hareket etmektir.
Op.Dr. Taner ÇAVUMİRZA
ÜROLOJİ/ ANDROLOJİ UZMANI
WhatsApp