CİNSEL SAĞLIK

CİNSEL YOLLA BULAŞAN HASTALIKLAR

GONORE – BEL SOĞUKLUĞU

GON

Gonore (Bel Soğukluğu) Nedir? Belirtileri, Bulaşma Yolları ve Tedavisi

Gonore, halk arasında bilinen adıyla bel soğukluğu, Neisseria gonorrhoeae adlı bakterinin neden olduğu cinsel yolla bulaşan enfeksiyonlar (CYBE) arasında en yaygın olanlardan biridir. Vajinal, anal ve oral cinsel temasla bulaşan bu hastalık, hem kadınlarda hem erkeklerde ciddi komplikasyonlara yol açabilir.

Erken teşhis ve doğru tedavi ile tamamen iyileştirilebilir; ancak tedavi edilmediğinde üreme sağlığı üzerinde kalıcı hasarlar bırakabilir.

Gonore Nedir?

Gonore, genellikle genital bölgeyi etkileyen fakat vücudun farklı bölgelerine de yayılabilen bir bakteriyel enfeksiyondur. En sık enfekte olan bölgeler:

  • Üretra (idrar kanalı)
  • Rahim ağzı (serviks)
  • Rektum
  • Boğaz
  • Gözler

Enfeksiyon çoğunlukla cinsel temasla gelişse de, nadiren doğum sırasında anneden bebeğe bulaşması da mümkündür.

Gonore Nasıl Bulaşır?

Gonore bakterisi cinsel mukozalar aracılığıyla hızla bulaşabilir. Bulaşma yolları:

  • Korunmasız vajinal ilişki
  • Korunmasız anal ilişki
  • Korunmasız oral seks
  • Enfekte genital sıvılarla temas
  • Doğum sırasında anneden bebeğe geçiş

İlginç bir gerçek olarak gonore, dış ortamda uzun süre yaşayamaz; yani ortak tuvalet, havuz veya havlu gibi eşyalarla bulaşmadığı kabul edilir.

Gonore Belirtileri

Gonorenin en tehlikeli yönlerinden biri, birçok insanda belirti göstermeden ilerleyebilmesidir. Belirti ortaya çıksa bile çoğu zaman hafiftir ve gözden kaçabilir.

Erkeklerde Görülen Belirtiler

  • Penisten sarı, beyaz veya yeşilimsi akıntı
  • İdrar yaparken yanma ve sızlama
  • Penis ucunda hassasiyet
  • Testislerde ağrı veya şişme
  • Anal enfeksiyon durumunda kaşıntı, akıntı, kanama

Erkeklerde genellikle belirtiler daha belirgindir ve enfeksiyon ortalama 2–7 gün içinde kendini gösterir.

Kadınlarda Görülen Belirtiler

Kadınlarda belirtiler daha belirsizdir ve vajinal mantar, idrar yolu enfeksiyonu veya adet düzensizliği ile karıştırılabilir.

  • Artmış vajinal akıntı
  • Adet dışı kanama
  • Cinsel ilişkide ağrı
  • Alt karın ve kasık bölgesinde ağrı
  • İdrar yaparken yanma
  • Rektal bölgede ağrı, kaşıntı

Tedavi Edilmezse Ne Olur?

Gonore tedavi edilmediğinde ciddi sağlık sorunlarına yol açabilir.

Kadınlarda Komplikasyonlar

  • Pelvik inflamatuar hastalık (PID)
  • Fallop tüplerinde hasar
  • Kısırlık
  • Dış gebelik riski

Erkeklerde Komplikasyonlar

  • Epididimit (sperm kanalında iltihap)
  • Üreme kanalında kalıcı hasar
  • Nadiren kısırlık

Her iki cinsiyette görülebilecek sorunlar

  • Enfeksiyonun kana karışması (DGI – Disseminated Gonococcal Infection)
  • Eklem, cilt ve organlarda iltihap
  • Şiddetli eklem ağrıları
  • Sepsis riski

Gonore Tanısı Nasıl Konur?

Tanı koymak oldukça basittir ve genellikle aşağıdaki testlerden biri ile belirlenir:

  • NAAT testi (Nükleik asit amplifikasyon testi)
    En güvenilir yöntem; idrar veya sürüntü örneği yeterlidir.
  • Üretra, vajina, serviks, rektum veya boğazdan kültür testi
  • Gerekirse kan testleri

Günümüzde hızlı sonuç veren NAAT testleri sayesinde tanı koymak oldukça kolaydır.

Gonore Tedavisi

Gonorenin tedavisi antibiyotiklerle yapılır. Ancak önemli bir nokta vardır:
Gonore bakterisi, yıllar içinde pek çok antibiyotiğe direnç geliştirmiştir. Bu nedenle güncel tedavi protokolleri hekim tarafından belirlenmelidir.

Standart Tedavi Seçenekleri

Genellikle:

  • Ceftriaxone (enjeksiyon)
  • Eğer ek enfeksiyon şüphesi varsa ek antibiyotikler

Tedavi başladıktan genellikle 1–2 gün içinde belirtiler hafifler. Ancak şu noktalara dikkat edilmelidir:

  • Tedavi bitene kadar cinsel ilişkiye ara verilmelidir.
  • Partnerlerin birlikte tedavi edilmesi zorunludur.
  • 1–3 ay sonra kontrol testi yapılması önerilir.

Gonoreden Korunma Yolları

  • Cinsel ilişkide kondom kullanmak
  • Düzenli CYBE taraması yaptırmak
  • Tek eşlilik veya partner sayısını azaltmak
  • Oral seks dahil tüm temaslarda bariyer yöntemi kullanmak
  • Enfeksiyon belirtisi varsa hızla doktora başvurmak

Gonore Hakkında Az Bilinen Gerçekler

  • Gonore, “süper bakteri” olarak adlandırılır çünkü çok hızlı antibiyotik direnci geliştirme yeteneğine sahiptir. Bu nedenle dünya sağlık örgütü (WHO) tarafından yüksek riskli enfeksiyon olarak sınıflandırılır.
  • Dünyada her yıl yaklaşık 80 milyondan fazla insan gonoreye yakalanmaktadır.
  • Bakteri gözlere bulaştığında körlük riskine yol açabilir.
  • Gonoreli kişilerde HIV bulaşma riski 2–5 kat artar.
  • Belirtiler geçse bile bakteri vücutta kalmaya devam edebilir; bu yüzden kontrol testi önemlidir.

Gonore (bel soğukluğu), erken tanı ve antibiyotik tedavisi ile tamamen iyileştirilebilen ancak belirtileri sıklıkla fark edilmeyen bir enfeksiyondur. Düzenli tarama, güvenli cinsel davranışlar ve partner tedavisi, hem bireysel hem toplumsal sağlığın korunması açısından büyük önem taşır.

Belirti fark edildiğinde vakit kaybetmeden bir uzmana başvurmak, olası komplikasyonların önüne geçmek için kritik bir adımdır.

Op.Dr. Taner ÇAVUMİRZA

ÜROLOJİ/ ANDROLOJİ UZMANI