CİNSEL SAĞLIK

CİNSEL YOLLA BULAŞAN HASTALIKLAR

HEPATİT B ve C

HBC

Hepatit B ve C Nedir? Tedavisi Nasıl Yapılır?

Hepatit, karaciğer dokusunda iltihaplanma anlamına gelir ve birçok faktöre bağlı olarak ortaya çıkabilir. Virüsler, bu iltihaplanmanın en sık nedenidir.

Hepatit B (HBV) ve Hepatit C (HCV) ise dünyada milyonlarca insanı etkileyen, ciddi karaciğer hastalıklarına yol açabilen iki önemli viral enfeksiyondur. Her iki virüs de kronikleştiğinde siroz, karaciğer yetmezliği ve karaciğer kanseri gibi ağır sonuçlara neden olabilir.

Hepatit B Nedir?

Hepatit B, Hepatit B virüsünün (HBV) neden olduğu, karaciğeri etkileyen bulaşıcı bir enfeksiyondur. Dünyada yaklaşık 300 milyondan fazla kişi Hepatit B taşıyıcısıdır. Virüs, bağışıklık sistemine göre farklı şekillerde seyredebilir:

  • Akut Hepatit B: Virüsle yeni karşılaşan kişilerde ilk 6 ay içinde ortaya çıkar. Çoğu yetişkin bu dönemde virüsü vücuttan tamamen temizler.
  • Kronik Hepatit B: 6 aydan uzun süren enfeksiyondur. Bazı kişilerde uzun yıllar hiçbir belirti vermez ancak karaciğerde yavaş yavaş hasar oluşturur.

Hepatit B Nasıl Bulaşır?

HBV, kan ve vücut sıvıları yoluyla bulaşır. En yaygın bulaşma yolları:

  • Korunmasız cinsel ilişki
  • Ortak iğne, enjektör veya piercing–dövme ekipmanı kullanımı
  • Doğum sırasında anneden bebeğe geçiş
  • Kan ve kan ürünleri yoluyla (günümüzde kontroller sayesinde çok nadirdir)
  • Tıraş bıçağı, diş fırçası gibi kan temasına neden olabilecek eşyaların ortak kullanımı

Günlük temas, aynı ortamda bulunmak, öksürük, sarılma gibi durumlarla bulaşmaz.

Hepatit B Belirtileri

Çoğu kişi hiçbir belirti yaşamaz. Belirti olduğunda genellikle şunlar görülür:

  • Yorgunluk
  • İştahsızlık
  • Bulantı, kusma
  • Karın ağrısı (özellikle sağ üst bölge)
  • Koyu renkli idrar
  • Açık renkli dışkı
  • Ciltte ve gözlerde sararma (sarılık)

Hepatit B Tedavisi Nasıl Yapılır?

Tedavi, enfeksiyonun akut veya kronik olmasına göre değişir.

Akut Hepatit B Tedavisi

Bağışıklık sistemi çoğu zaman virüsü kendiliğinden temizler. Tedavi, genellikle destekleyici şekilde yapılır:

  • Bol sıvı alımı
  • Dinlenme
  • Karaciğeri zorlayan ilaç ve alkolden uzak durma

Antiviral ilaçlar yalnızca ağır seyreden hastalarda kullanılır.

Kronik Hepatit B Tedavisi

Kronik Hepatit B’de amaç virüsün çoğalmasını durdurmak ve karaciğer hasarını önlemektir.

Kullanılan temel tedaviler:

  • Antiviral ilaçlar (tenofovir, entekavir gibi)
    Virüsün çoğalmasını kontrol altına alır.
  • Düzenli takip
    Kan testleri ve karaciğer ultrasonu ile siroz veya kanser riski izlenir.
  • Karaciğer hasarı ileri ise:
    Siroz gelişmiş hastalarda karaciğer nakli gerekebilir.

Hepatit C Nedir?

Hepatit C, HCV virüsünün neden olduğu ve özellikle kronikleşme riski yüksek bir karaciğer enfeksiyonudur. Hepatit C’nin en önemli özelliklerinden biri, enfekte olan kişilerin çoğunda kronik enfeksiyona dönüşmesidir (yaklaşık %75–85). Tedavi edilmediğinde:

  • Siroz
  • Karaciğer yetmezliği
  • Karaciğer kanseri

gibi ciddi sonuçlar doğurabilir.

Hepatit C Nasıl Bulaşır?

Hepatit C, ağırlıklı olarak kan yoluyla bulaşır. En yaygın bulaşma yolları:

  • Ortak enjektör ve iğne kullanımı
  • Steril olmayan dövme ve piercing işlemleri
  • Kan ve kan ürünleri ile bulaşma (günümüzde çok nadir)
  • Tıraş bıçağı, jilet veya kanla kontamine olmuş eşyalar

Cinsel yolla bulaşabilir ancak oran Hepatit B’ye göre çok daha düşüktür. Anneden bebeğe bulaşma oranı da HBV’ye göre daha düşüktür.

Günlük temas, sarılma, aynı tabaktan yemek yeme gibi yollarla bulaşmaz.

Hepatit C Belirtileri

Hepatit C genellikle yıllarca belirti vermediği için “sessiz enfeksiyon” olarak bilinir. Belirti olduğunda:

  • Halsizlik ve yorgunluk
  • İştahsızlık
  • Kilo kaybı
  • Bulantı
  • Kas ve eklem ağrıları
  • Sarılık (ileri evrede)
  • Karın ağrısı

görülebilir.

Hepatit C Tedavisi Nasıl Yapılır?

Hepatit C, günümüzde tamamen iyileştirilebilen viral enfeksiyonlardan biridir.

Doğrudan Etkili Antiviral İlaçlar (DAA)

Bu ilaçlar, 8–12 hafta gibi kısa sürelerde virüsü tamamen temizleyebilir. Tedavi başarı oranı %95’in üzerindedir.

Kullanılan ilaç grupları:

  • Sofosbuvir
  • Ledipasvir
  • Velpatasvir
  • Glecaprevir / Pibrentasvir

Tedavi, hastanın virüs tipine, karaciğer hasarına ve diğer sağlık durumlarına göre düzenlenir.

İleri Evre Durumlarda

Hepatit C tedavi edilmezse siroz veya karaciğer kanseri gelişebilir. Bu durumda:

  • Düzenli takip
  • Kanser taramaları
  • Gerekirse karaciğer nakli

uygulanabilir.

Hepatit B ve C’den Korunma Yolları

  1. Hepatit B Aşısı

Hepatit B için etkili bir aşı vardır ve ömür boyu koruma sağlar. Tüm bebeklere ve risk grubundaki yetişkinlere önerilir.

  1. Hepatit C Aşısı

Hepatit C için henüz aşı bulunmamaktadır. Bu nedenle korunma yolları çok daha önemlidir.

  1. Genel Korunma Yöntemleri
  • Steril olmayan iğne, jilet, dövme/piercing aleti kullanmamak
  • Prezervatif kullanmak
  • Sağlık çalışanları için iğne batması riskine dikkat
  • Kan ve organ bağışlarında güvenlik protokollerine uyulması
  • Kişisel eşyaları (törpü, tıraş bıçağı, diş fırçası) paylaşmamak

Hepatit B ve C, karaciğeri etkileyen ciddi viral enfeksiyonlardır. Hepatit B aşı ile önlenebilir, Hepatit C ise günümüz modern ilaç tedavileriyle büyük oranda tamamen iyileştirilebilir. Her iki enfeksiyon da erken tanı konulduğunda kontrol altına alınabilir ve karaciğerin uzun vadeli zarar görmesi engellenebilir.

Op.Dr. Taner ÇAVUMİRZA

ÜROLOJİ/ ANDROLOJİ UZMANI