Varikosel, erkeklerde en sık görülen damar hastalıklarından biridir ve hem infertilite (kısırlık) hem de testis sağlığı açısından önem taşır.
Bu yazıda; varikosel hakkında en çok merak edilen 60 soruya kapsamlı yanıtları bulabilirsiniz.
1. Varikosel nedir?
Varikosel, testisleri besleyen pampiniform pleksus adlı toplardamar ağının genişlemesi ve kıvrımlı hale gelmesidir.
2. Varikosel neden oluşur?
En önemli sebep, toplardamarlarda kapakçık yetmezliğidir. Bu nedenle kan geriye kaçar, damarlarda basınç artar.
3. Varikosel toplumda ne kadar yaygındır?
Erkeklerin %15’inde görülür. İnfertil erkeklerde bu oran %40–80’e çıkar.
4. Varikosel hangi yaşlarda ortaya çıkar?
Çoğunlukla ergenlik çağında başlar, erişkinlerde ise genellikle çocuk sahibi olamama şikâyeti ile tespit edilir.
5. Çocuklarda varikosel görülür mü?
Evet. Özellikle 11–19 yaş arasında görülme oranı artar.
6. Ergenlik çağında varikosel neden önemlidir?
Testis gelişimini bozarak ileride sperm üretimini olumsuz etkiler.
7. Varikosel neden en çok sol tarafta görülür?
Sol damar daha uzun ve basınçlıdır, böbrek venine dik açı ile bağlandığı için daha sık görülür.
8. Sağ tarafta varikosel olursa neye dikkat edilmeli?
Tek başına sağ varikosel varsa karın içi kitle gibi başka hastalıklar araştırılmalıdır.
9. Her iki testiste birden varikosel olabilir mi?
Evet. Erkeklerin yaklaşık %30–50’sinde iki taraflı varikosel vardır.
10. Varikosel sperm üretimini nasıl etkiler?
Testislerde ısı artışı, oksidatif stres ve hipoksiye neden olarak spermatogenezi bozar.
11. Varikosel kısırlığa yol açar mı?
Evet. En sık görülen düzeltilebilir erkek infertilite nedenidir.
12. Varikosel testosteron seviyesini düşürür mü?
Araştırmalara göre testosteron üretimi azalabilir. Ameliyat sonrası düzeldiği gösterilmiştir.
13. Varikosel ağrı yapar mı?
Evet. Özellikle kasık ve torbada ağır, künt bir ağrı oluşturabilir.
14. Varikosel ağrısı başka hastalıklarla karışır mı?
Kasık fıtığı, testis tümörü veya epididimit ile karışabilir.
15. Varikosel testis küçülmesine neden olur mu?
Evet. Özellikle ergenlerde %20’den fazla küçülmeye yol açabilir.
16. Varikosel cinsel ilişkiyi etkiler mi?
Dolaylı olarak testosteron azalması veya infertilite nedeniyle etkileyebilir.
17. Varikosel psikolojik sorunlara yol açar mı?
İnfertilite nedeniyle kaygı ve depresyona sebep olabilir.
18. Varikosel kendiliğinden düzelir mi?
Hayır. İlerleyici bir hastalıktır.
19. Varikosel nasıl teşhis edilir?
En güvenilir yöntem fizik muayenedir.
20. Doppler ultrason gerekli midir?
Her zaman gerekli değildir, ama şüpheli vakalarda tanıya yardımcıdır.
21. Varikosel dereceleri nelerdir?
- Grade I: Valsalva ile hissedilir
- Grade II: Ayakta elle hissedilir
- Grade III: Gözle görülür
22. Subklinik varikosel tedavi edilmeli mi?
Hayır, tedavi gerektirmez.
23. Hangi hastalara ameliyat gerekir?
- İnfertilite + anormal sperm
- Testis küçülmesi
- Şiddetli ağrı
- Ergenlikte testis gelişim duraklaması
24. Kimler takip edilmelidir?
Testis hacmi normal olan çocuk ve ergenler, semen analizi normal erişkinler.
25. Ergenlikte ameliyat kararı nasıl verilir?
Testis hacmi %20 küçükse veya semen analizi bozuksa ameliyat yapılır.
26. Çocuklarda tedavi gerekli mi?
Genellikle takip edilir, cerrahi ergenlik sonrası düşünülür.
27. Ameliyat yöntemleri nelerdir?
- Mikrocerrahi
- Laparoskopi
- Açık cerrahi
- Embolizasyon
28. Mikrocerrahi nedir?
Mikroskop altında yapılan, en düşük nüks oranlı yöntemdir.
29. Laparoskopik ameliyat nasıl yapılır?
Karın içinden kamera ile girilip damarlar bağlanır.
30. Embolizasyon yöntemi nedir?
Kasık damarına girilip damar içi tıkanma sağlanır.
31. En başarılı cerrahi teknik hangisidir?
Mikrocerrahi subinguinal yöntem.
32. Ameliyat ne kadar sürer?
Ortalama 30–60 dakika.
33. Hastanede yatış gerekir mi?
Çoğu hasta aynı gün taburcu olur.
34. Aynı gün çıkabilir miyim?
Evet.
35. İyileşme süreci nasıldır?
3–5 gün istirahat önerilir.
36. Ne zaman cinsel ilişkiye girilebilir?
Genellikle 2–3 hafta sonra.
37. Spor ve ağır işe ne zaman dönülür?
Yaklaşık 2–4 hafta sonra.
38. Sperm parametreleri ne zaman düzelir?
- aydan itibaren, 6–12 ayda maksimuma ulaşır.
39. İlk düzelme hangi parametrede olur?
Önce hareketlilik, sonra sayı, en son morfoloji.
40. Çocuk sahibi olma şansı artar mı?
Evet, gebelik oranı %26–40 artar.
41. Nüks olur mu?
%1–10 oranında görülebilir.
42. Ameliyatın riskleri nelerdir?
Hidrosel, damar hasarı, nüks, çok nadir testis küçülmesi.
43. Tedavi edilmezse ne olur?
Testis küçülmesi ve infertilite gelişebilir.
44. İlaçla tedavi mümkün mü?
Hayır.
45. Bitkisel yöntemlerle düzelir mi?
Hayır.
46. Antioksidan ilaçlar faydalı mı?
Sperm kalitesini destekleyebilir, varikoseli ortadan kaldırmaz.
47. Yeni yöntemler var mı?
Robotik cerrahi araştırılmaktadır.
48. Varikosel DNA hasarı yapar mı?
Evet, DNA fragmentasyonu artar.
49. Ameliyat sonrası testosteron düzelir mi?
Evet.
50. Ergenlikte ameliyat yapılmazsa risk nedir?
Testis küçülmesi ve ileride kısırlık.
51. Ergenlikte ameliyat baba olma şansını artırır mı?
Evet, yapılan çalışmalarda paternite oranı artmıştır.
52. Varikosel genetik olabilir mi?
Evet, ailesel yatkınlık vardır.
53. Kadınlarda varikosel olur mu?
Hayır.
54. Tüp bebek tedavisi ile ilişkisi nedir?
Ameliyat sonrası tüp bebek başarı oranları artabilir.
55. Ameliyat sonrası tüp bebek başarısı artar mı?
Evet.
56. Varikosel ereksiyon sorununa yol açar mı?
Dolaylı olarak testosteron azalmasıyla etkileyebilir.
57. Hangi hormon testleri yapılmalı?
FSH, LH, testosteron, prolaktin, östrojen.
58. Ameliyat sonrası komplikasyon oranı nedir?
Mikrocerrahide %1–2 civarında.
59. Ameliyat sonrası testis büyümesi olur mu?
Evet, özellikle ergenlerde “catch-up growth” denilen toparlanma görülür.
60. Ameliyat sonrası yaşam kalitesi nasıl etkilenir?
Ağrı azalır, sperm kalitesi artar ve çiftlerin çocuk sahibi olma ihtimali yükselir.
| Yöntem | Nasıl Yapılır? | Avantajları | Dezavantajları / Riskleri | Nüks Oranı |
| Mikrocerrahi Subinguinal | Kasık altından küçük kesi ile mikroskop altında damarların bağlanması | – En düşük nüks ve komplikasyon oranı – Lenf damarları korunur – Ayaktan yapılabilir | Mikroskop ve deneyimli cerrah gerektirir | %1–2 |
| İnguinal / Açık Cerrahi | Kasık üzerinden kesi ile damarların bağlanması | – Teknik olarak kolay – Hızlı uygulanır | – Nüks daha yüksek – Hidrosel riski fazla | %5–15 |
| Laparoskopik Varikoselektomi | Karın içinden kamera ile damarların bağlanması | – İki taraflı olgular için kolay – Küçük kesiler | – Genel anestezi gerekir – Karın içi komplikasyon riski | %5–10 |
| Perkütan Embolizasyon | Kasık damarına girilip damar içinden tıkaç/coil ile kapatma | – Kesiksiz, dikişsiz – Aynı gün taburcu – Lokal anestezi ile yapılabilir | – Her merkezde yapılmaz – Damar anatomisi uygunsuzsa yapılamaz | %10–15 |
| Robotik Cerrahi (Deneysel) | Robotik sistemle damarların bağlanması | – Daha hassas çalışma – Daha az titreme | – Çok pahalı – Yaygın değil | Veriler sınırlı |
Varikosel, erkeklerde en sık görülen ve tedavi edilebilen infertilite nedenidir. En güvenilir tedavi, mikrocerrahi subinguinal varikoselektomidir. Doğru hasta seçimi ve deneyimli ellerde cerrahi ile hem sperm parametreleri hem de yaşam kalitesi belirgin şekilde düzelir.
Op.Dr. Taner ÇAVUMİRZA
ÜROLOJİ/ ANDROLOJİ UZMANI
WhatsApp